«Αγκάθι» εξακολουθεί να είναι το θέμα των αμβλώσεων στην Κύπρο - Λίγο τα ταμπού, λίγο οι προσωπικές αντιλήψεις, λίγο η ασάφεια σε όρους, πρωτόκολλα και περιπτώσεις οδηγούν τις γυναίκες σε επισφαλείς επιλογές με αλυσιδωτές επιπτώσεις.

Μπορεί να πανηγυρίστηκε η αλλαγή της νομοθεσίας που καλύπτει το δικαίωμα της γυναίκας στην απόφαση να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, ωστόσο φαίνεται ότι αυτή δεν γίνεται καθολικά σεβαστή, όταν υπάρχουν επαγγελματίες που αποτρέπουν τις γυναίκες από το να προχωρήσουν σε έκτρωση και όταν αυτή δεν καλύπτεται οικονομικά από το κράτος.

Την ώρα που λαοθάλασσες ξεχύνονται στις ΗΠΑ διαμαρτυρόμενες για την απόφαση απαγόρευσης των αμβλώσεων σε πολλές πολιτείες, στην Κύπρο ακόμη προσπαθούν να μαντέψουν πόσες αμβλώσεις γίνονται, από ποιους γίνονται, από ποιους δεν γίνονται, σε ποιες ηλικίες και γιατί γυναίκες δεν γνωρίζουν τα βασικά τους δικαιώματα και καταφεύγουν σε ίσως επικίνδυνες μεθόδους που οδηγούν σε αμβλώσεις.

Η Εκτελεστική Διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, μίλησε στη «Σημερινή» για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διενεργούνται σήμερα οι αμβλώσεις και οι οποίες θα πρέπει να βελτιωθούν για το κοινό καλό.

Η άμβλωση ήταν και θα είναι θέμα ταμπού

Δεν είναι εύκολο για μια γυναίκα να λάβει αυτήν την απόφαση. Κάθε γυναίκα και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Αυτό που φαίνεται να δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την κατάσταση είναι οι περιορισμοί που υφίστανται οι γυναίκες σήμερα στην πρόσβαση τερματισμού της εγκυμοσύνης, έστω και αν η νομοθεσία, η οποία τροποποιήθηκε από το 2018, κατοχυρώνει το δικαίωμά τους αυτό. Σε πρόσφατη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συζητήθηκε το εν λόγω θέμα με τις αδυναμίες που εντοπίζονται στα ζητήματα αποζημίωσης των αμβλώσεων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, της παροχής ιατρικών υπηρεσιών από τα κρατικά νοσηλευτήρια αλλά και της ενημέρωσης των γυναικών γύρω από τις αμβλώσεις.

Παρά το γεγονός ότι η άμβλωση είναι μια νόμιμη ιατρική διαδικασία σύμφωνα με τη νομοθεσία, εντούτοις οι προσωπικές πεποιθήσεις επαγγελματιών υγείας, η άγνοια πολλές φορές των ίδιων των γυναικών και η μη κάλυψη από το ΓεΣΥ μπορούν εύλογα να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι τελικά το νόμιμο δικαίωμα αυτό δεν είναι κατοχυρωμένο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη νομοθεσία, σε άμβλωση μπορεί να προχωρήσει μια γυναίκα εάν δεν έχουν συμπληρωθεί 12 εβδομάδες εγκυμοσύνης, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης ή αιμομιξίας και δεν έχουν συμπληρωθεί 19 βδομάδες, όταν κατά την προγεννητική διάγνωση υπάρχουν ενδείξεις ανωμαλίας του εμβρύου, ανεξάρτητα με τις εβδομάδες κύησης, και επίσης όταν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία της μητέρας ή για σωματική ή ψυχική βλάβη, ως αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης.

Προσωπικές πεποιθήσεις ιατρών καθορίζουν άλλες ζωές;

Δεν μπορεί κανείς να διαφωνήσει με την άποψη ότι το θέμα της έκτρωσης αγγίζει βιοηθικούς προβληματισμούς, με τους οποίους έρχονται αντιμέτωπες όχι μόνο οι γυναίκες που καλούνται να πάρουν μια δύσκολη απόφαση, αλλά και οι ίδιοι οι επαγγελματίες υγείας. Η Εκτελεστική Διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού (ΚΣΟΠ), Μαρία Επαμεινώνδα, ανέφερε ότι «υπάρχουν επαγγελματίες υγείας τόσο στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, γυναικολόγοι ή αναισθησιολόγοι, οι οποίοι αρνούνται να κάνουν εκτρώσεις, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων. Έχουμε αναφορές από γυναίκες που όχι μόνο τους αρνήθηκαν, αλλά τις παρέπεμψαν σε άλλη επαρχία, με τη δικαιολογία ότι οι εκτρώσεις είναι παράνομες.

»Ως Σύνδεσμος θεωρούμε ότι θα πρέπει να παρέχεται η νόμιμη και ασφαλής άμβλωση όπως αυτή ορίζεται από τη νομοθεσία σε όλες τις επαρχίες και να διασφαλιστεί η διασύνδεση των γυναικών με αυτές τις υπηρεσίες ακόμα και στις περιπτώσεις που επαγγελματίες υγείας που τις εξυπηρετούν δεν τις παρέχουν.

»Οι συνέπειες στη ζωή των γυναικών, ενηλίκων και ανηλίκων, και στις οικογένειές τους, όταν εξαναγκάζονται να προχωρήσουν σε μιαν ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, είναι μακροπρόθεσμες και επηρεάζουν τη σωματική, ψυχική τους υγεία, κοινωνική και επαγγελματική».

Τι γίνεται με τις αποζημιώσεις;

Ο ΟΑΥ αποζημιώνει την άμβλωση σε τρεις περιπτώσεις, όπως μας εξήγησε η κ. Επαμεινώνδα. «Όταν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αιμομιξίας ή σεξουαλικής κακοποίησης και δεν έχουν περάσει οι 19 βδομάδες κύησης, όταν κατά την προγεννητική διάγνωση υπάρχουν ενδείξεις ανωμαλίας του εμβρύου, ανεξάρτητα με τις εβδομάδες κύησης, και επίσης όταν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία της μητέρας ή για σωματική ή ψυχική βλάβη, ως αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης. Αυτό που δεν καλύπτεται από το ΓεΣΥ είναι αυτό που προνοεί και η νομοθεσία, η επιλογή της γυναίκας για διακοπή της εγκυμοσύνης στην περίπτωση που δεν έχουν συμπληρωθεί 12 βδομάδες».

Οι γυναίκες έχουν το νομικό δικαίωμα να προχωρήσουν με αυτήν την επιλογή, αλλά δεν θα έχουν οικονομική κάλυψη από τον ΟΑΥ. «Με αυτήν του την απόφαση ο ΟΑΥ παραβιάζει το δικαίωμα των γυναικών στην υγεία και στη μη διάκριση, και επιπρόσθετα δημιουργεί ανισότητες μεταξύ προνομιούχων και μη γυναικών. Ευελπιστούμε ότι ο ΟΑΥ θα αναθεωρήσει την απόφασή του και θα αναγνωρίσει ότι η απόφαση για τερματισμό της εγκυμοσύνης δεν μπορεί να προσεγγίζεται όπως μια πλαστική επέμβαση, που δεν είναι ‘‘ιατρικώς απαραίτητη’’, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια από τον ίδιο τον οργανισμό που ορίζουν τι είναι ιατρικώς απαραίτητο και τι όχι».

Αναζητούν αλλού λύσεις

Η απουσία οικονομικής κάλυψης των αμβλώσεων, όταν αυτές προκύπτουν από επιλογή ενός κοριτσιού ή μιας γυναίκας, που για δικούς τους λόγους δεν επιθυμούν ένα παιδί, μπορεί τις οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια αναζητώντας λύσεις αλλού. Στη συνεδρία αναφέρθηκε η περίπτωση μιας κοπέλας που για να τερματίσει την εγκυμοσύνη της είχε πρόθεση να πάει στα κατεχόμενα προς αναζήτηση φαρμακευτικής άμβλωσης, εφόσον εδώ δεν μπορούσε να βρει λύση στο ζήτημά της.

«Oι νομικοί περιορισμοί ή μη πρόσβαση σε υπηρεσίες άμβλωσης δεν οδηγούν στη μείωση των αμβλώσεων. Αντίθετα, σύμφωνα πάντοτε με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο περιορισμός είναι πιθανόν να οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των γυναικών που αναζητούν παράνομες και ανασφαλείς αμβλώσεις, που οδηγούν ακόμα και σε κίνδυνο για τη ζωή τους».

Κανείς δεν γνωρίζει πόσες εκτρώσεις γίνονται

Η έλλειψη στατιστικών δεδομένων και αριθμών για τις αμβλώσεις που γίνονται στην Κύπρο δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το έργο των αρμοδίων που επιθυμούν να χαράξουν πολιτικές ή στρατηγικές γύρω από την πρόληψη, την ενημέρωση και την αντιμετώπιση του φαινομένου. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα που να φανερώνουν πόσες εκτρώσεις γίνονται, σε ποιες ηλικίες, ποιοι λόγοι οδηγούν σε αυτήν την απόφαση και άλλα σημαντικά στοιχεία, που θα βοηθούσαν σε ερμηνείες, συμπεράσματα και σχεδιασμό για πρόληψη των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών.

«Πολλές φορές δημοσιεύονται αριθμοί για τις αμβλώσεις που δεν στηρίζονται όμως σε έγκυρες πηγές, και αυτό είναι απαράδεκτο. Ευελπιστούμε ότι με το ΓεΣΥ θα είμαστε σε θέση ως χώρα να καταγράφουμε δεδομένα, όχι μόνο για τις αμβλώσεις, αλλά και για άλλα θέματα σεξουαλικής υγείας».

Πρόληψη - Ενημέρωση - Στήριξη

Το τρίπτυχο στο οποίο εστιάζεται ο ΚΣΟΠ δεν είναι άλλο από την πρόληψη, την έγκυρη ενημέρωση και τη στήριξη όπου χρειάζεται σε θέματα σεξουαλικής υγείας και δικαιωμάτων. Αυτό που αναμένουν τώρα είναι να συνεχιστεί ο διάλογος, να ετοιμαστεί ένα πρωτόκολλο από τον ΟΚΥπΥ, σύμφωνα με το οποίο θα υπάρχουν σαφείς διαδικασίες για τη διαχείριση των περιστατικών τερματισμού εγκυμοσύνης στα κρατικά νοσηλευτήρια, και την αναθεώρηση της απόφασης του ΟΑΥ για την πλήρη κάλυψη της άμβλωσης στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, όπως επίσης και την αποζημίωση μεθόδων αντισύλληψης.

Πηγή: https://simerini.sigmalive.com/article/2022/7/18/agkathi-oi-ambloseis-sten-kupro/