Την πρώτη φορά που έφευγε ο γιος μου για σπουδές τον συνόδευσαν μαζί μας στο αεροδρόμιο οι 5 κολλητοί του. Όλοι ηλικίας 18 – 19 χρονών.

Κάποια στιγμή συζητώντας στην καφετέρια, οι νεαροί αυτοί άντρες ξεκίνησαν μια κουβέντα για τις σχέσεις τους για να επικεντρωθούν εν τέλει σε μια συγκεκριμένη κοπέλα. Το περιεχόμενο της συζήτησης μπορείτε να το φανταστείτε.  Μπορείτε να φανταστείτε τους χαρακτηρισμούς που με μεγάλη ευκολία δίνονται, κυρίως από άνδρες ανεξαρτήτως ηλικίας, σε γυναίκες επίσης ανεξαρτήτως ηλικίας. Χαρακτηρισμοί που κρύβονται πίσω από «αθώα» σχόλια, αστεϊσμούς και «ασήμαντες» χειρονομίες. Χαρακτηρισμοί που καταλήγουν στον ορισμό του σεξισμού.

Κάποιοι δεν μίλησαν…

Οποιοδήποτε άτομο θα μπορούσε να σκεφτεί, «μα πώς μεγάλωσες έτσι τον γιο σου»; Για άλλη μια φορά, αυθόρμητα μάλιστα, και αυτή η ευθύνη φορτώνεται σε μια γυναίκα, στην προκειμένη περίπτωση σε μια μάνα. Γιατί, άραγε, οι ευθύνες για τα παιδιά μας δεν φορτώνονται σχεδόν ποτέ σε ένα άντρα, σε έναν πατέρα;

Τον γιο μου δεν τον μεγάλωσα μόνη μου, δεν τον αναθρέψαμε με τον πατέρα του σε μια καλύβα σε ένα βουνό. Τον μεγαλώσαμε μαζί με το εκπαιδευτικό σύστημα, την πολιτεία ευρύτερα, το δικαστικό σώμα, τα ΜΜΕ, τη θρησκεία… Τον μεγάλωσα με την κοινωνία ολόκληρη. Σε αυτήν λοιπόν την κοινωνία ο σεξισμός είναι δυστυχώς διάχυτος. Βρίσκεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας. Βρίσκεται στη ρίζα της ανισότητας των φύλων και επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια. Εκδηλώνεται και καλλιεργείται στο σπίτι μας, στον χώρο εργασίας, στην πολιτική, στην εκπαίδευση, στη θρησκεία, στα κοινωνικά δίκτυα, στον δρόμο, στις διαφημίσεις, παντού. Προωθείται και αναπαράγεται από τα ΜΜΕ και έχει πια εδραιωθεί στα κοινωνικά δίκτυα.

Επιστρέφοντας στην παρέα των αγοριών, μου ήταν αδύνατον να σωπάσω. Έδωσα λίγο χρόνο, παραμένοντας σιωπηλή με την ελπίδα ότι κάποιος από την ομάδα θα ήταν ο αντίλογος, θα ήταν αυτή η άλλη φωνή που θα έβαζε τη συζήτηση σε μια άλλη διάσταση με στόχο να προκαλέσει μια άλλη ροή σκέψης. Άλλη από αυτή που είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στα μυαλά και στο «DNA» αυτών των παιδιών, καθρέφτης της κοινωνίας. Αυτή η άλλη φωνή που θα τολμούσε να σταθεί απέναντι στο ρεύμα, σε συμπεριφορές που δεν είναι αποδεκτές, με το ρίσκο να δεχτεί  «επίθεση», να κατακριθεί και ίσως να δεχτεί απόρριψη από το σύνολο. Ακόμη και αν το επιχειρούσε χωρίς να προσβάλει ή να μειώσει για να ακουστεί ή να ξεχωρίσει και να αναδειχθεί.

Και έτσι, αφού αυτό δεν έγινε, ανέλαβα πρωτίστως τον ρόλο αυτής της άλλης φωνής, όχι ως η μητέρα του φίλου τους, αλλά ως γυναίκα, ως άνθρωπος.

Η προσπάθεια ήταν να τους προβληματίσω και όχι να τους κάνω μάθημα εκμεταλλευόμενη τη θέση εξουσίας μου ως γονιός. Τις πλείστες φορές τα «μαθήματα» δεν οδηγούν πουθενά.

Έθεσα λοιπόν απλά ένα ερώτημα σε όλους: γιατί με τόση ευκολία και άνεση χαρακτηρίζετε αυτό το κορίτσι κατά αυτόν τον τρόπο; Και μετά…σιωπή. Αντιλαμβάνεστε ότι η χρονική στιγμή δεν βοήθησε για να προχωρήσει η οποιαδήποτε συζήτηση. Συνεχίστηκε κάποια άλλη χρονική στιγμή.

Το ίδιο ερώτημα μαζί με πολλά άλλα βασάνιζε το μυαλό μου το τελευταίο διάστημα παρακολουθώντας τις ατέρμονες συζητήσεις, αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και δημοσιεύματα με αφορμή την υπόθεση της νεαρής Αγγλίδας. Μέτρησα έντονες, δυνατές, ριζοσπαστικές, εκ διαμέτρου αντίθετες φωνές: υγιές και απαραίτητο θα έλεγε κανείς, στοιχείο της δημοκρατίας, του δημόσιου διαλόγου, της ελευθερίας έκφρασης του λόγου.

Υπήρχαν και εδώ οι σιωπές.

Αυτό όμως μεταξύ άλλων που διαπίστωσα- χωρίς να είναι φυσικά πρωτοφανές κυρίως στον χώρο των κοινωνικών δικτύων- και που επανειλημμένα με ενοχλεί, είναι η έλλειψη κάθε ίχνους σεβασμού απέναντι στoν άνθρωπο, απέναντι στη διαφορετική άποψη. Νιώθω ότι υπήρξαν έντονα σεξιστικά σχόλια, ρητορική μίσους, κανιβαλισμός. Η σεξιστική ρητορική μίσους, η λεκτική βία μέσα από τον γραπτό και προφορικό λόγο θεωρώ ότι έχει πλέον ξεπεράσει κάθε όριο. Και αυτό δεν έχει να κάνει με κανένα περιορισμό της ελευθερίας του λόγου. Τρέμω στη σκέψη και μόνο ότι η λεκτική βία γίνεται νόρμα και ίσως κάποια στιγμή δεν θα είμαστε σε θέση να την αναγνωρίζουμε ως τέτοια. Θα τη συνηθίσουμε όπως τους πολέμους.

Και όλο θα σωπαίνουμε.

Για άλλη μια φορά, ένας δημόσιος διάλογος ανέδειξε τα στερεότυπα και τις αντιλήψεις γύρω από τη σεξουαλικότητα γυναικών και ανδρών και αποκάλυψε για πολλοστή φορά έντονα τη διάσταση της ανισότητας και του σεξισμού σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Ένας δημόσιος διάλογος που έντονη ήταν η παρουσία των στερεοτύπων που καλλιεργούν και ενδυναμώνουν παραδοσιακούς ρόλους των φύλων και αξίες περί «ισχυρού» και «ασθενούς» φύλου και που φυσικά όπως όλοι και όλες πολύ καλά ξέρουμε αξίες που αναπαράγονται μέσα από την οικογένεια, την παιδεία, τη θρησκεία, την πολιτική, το δικαστικό σώμα, τα ΜΜΕ. Παντού.

Τον Μάιο του 2019, η Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης εξέδωσε τη σύσταση CM / Rec (2019)1 σχετικά με την πρόληψη και την καταπολέμηση του σεξισμού, η οποία περιλαμβάνει έναν περιεκτικό κατάλογο μέτρων για την πρόληψη και την καταπολέμηση του σεξισμού. Το Συμβούλιο της Ευρώπης καλεί όλα τα κράτη μέλη αρχικά να αναγνωρίσουν και να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν δράσεις στους ακόλουθους τομείς: γλώσσα και  επικοινωνία, μέσα ενημέρωσης, διαδίκτυο και μέσα κοινωνικής δικτύωσης,  χώρο εργασίας, δημόσιος τομέας, δικαιοσύνη, εκπαίδευση, πολιτισμός και αθλητισμός και ιδιωτική σφαίρα. Ένα από τα κύρια μέτρα που καλούνται τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν είναι το σχεδιασμό νομοθεσίας που καταδικάζει τον σεξισμό και ποινικοποιεί τη σεξιστική ρητορική μίσους.

Ως άτομα, ήρθε η στιγμή να αντιληφθούμε τι είναι ο σεξισμός και ποια είναι τα όρια μεταξύ ελευθερίας του λόγου και ρητορικής μίσους.

Ως κοινωνία, ήρθε η στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι η σιωπή δεν μπορεί να είναι πιο εκκωφαντική από τη φωνή μας, αφήνοντας έτσι χώρο να διαιωνίζονται εκφοβιστικά τα στερεότυπα.

Ως πολιτεία, ήρθε η στιγμή να λάβουμε εκείνα τα μέτρα που απαιτούνται για την πρόληψη και την καταπολέμηση του σεξισμού ζητώντας επιτακτικά από τους θεσμούς να τα εφαρμόζουν.

Από:

Μαρία Επαμεινώνδα, 19/01/2020, Εφημερίδα Πολίτης

https://politis.com.cy/apopseis/i-siopi-trefei-ton-sexismo/